การตลาดในปี 2024 ปีแห่งความท้าทาย และต้องปรับแบบปลาหมึกยักษ์
Your Answers ฉบับแรกของปีมังกร จะพาทุกคนไปฟันธงการตลาด 2567 โดย ผศ. ดร.เอกก์ ภทรธนกุล ที่วิเคราะห์ข้อมูลที่มาบอกเล่าเหมือนเช่นเคย โดย อ.เอกก์ฉายภาพรวมด้านเศรษฐกิจและการตลาดที่จะเกิดขึ้นตลอดทั้งปี 2024 นี้ว่าเป็นปีที่ “ท้าทายอย่างยิ่ง” และองค์กรต้องพร้อมในการปรับเปลี่ยนตัวเองอย่างรวดเร็วเป็นทวีคูณ เพราะถึงแม้จะเปลี่ยนได้ แต่เปลี่ยนช้า ก็อาจไม่ทันการณ์
ภาพรวมเศรษฐกิจ อุปสรรค และทางออก
เมื่อเริ่มถามถึงภาพรวมเศรษฐกิจทั่วโลก อ.เอกก์ได้ให้คำตอบในเรื่องนี้ว่า “เป็นปีที่ยากลำบากและท้าทาย” ก่อนจะขยายความต่อถึงการเก็บข้อมูลจากกลุ่มผู้บริหารสูงสุดฝ่ายการตลาด (Chief Marketing Officer – CMO) ขององค์กรชั้นนำทั่วประเทศ 121 ท่าน โดยสมาคมการตลาดแห่งประเทศไทย (MAT) ซึ่งได้ข้อสรุปว่า ในปี 2024 จะเป็นปีที่เศรษฐกิจเติบโตยาก โดยมีตัวเลขคาดการณ์อยู่ที่ 1.33 เปอร์เซ็นต์ หรือระดับที่ฝืดเคืองมาก ขณะเดียวกันยังมีการยืนยันด้วยว่า แทบจะไม่มีการเพิ่มงบประมาณด้านการตลาดในปีนี้ โดยมีค่าเฉลี่ยของการเพิ่มงบประมาณด้านดังกล่าวอยู่เพียง 2.99 เปอร์เซ็นต์เท่านั้น อุปสรรคทางธุรกิจในปีหน้าเกิดจากปัจจัยสามเรื่องหลัก ๆ ด้วยกันคือ 1. สงคราม ที่เกิดขึ้นในหลายรูปแบบและหลายพื้นที่ 2. เศรษฐกิจโลก โดยเฉพาะอย่างยิ่ง อัตราดอกเบี้ยเชิงนโยบายที่กำลังจะเพิ่มขึ้น ตลอดจนความเดือดร้อนจากการขาดแคลนวัตถุดิบหลายอย่าง และ 3. อุตสาหกรรมต่าง ๆ เริ่มตัดงบลงทุน ส่งผลให้เศรษฐกิจโลกเกิดการชะลอตัว อย่างไรก็ดี อ.เอกก์แสดงทัศนะว่า ยังมีธุรกิจในประเทศอยู่ 3 กลุ่ม ที่ดูจะมีแสงแห่งโอกาสมากกว่ากลุ่มอื่น ๆ โดยทุกธุรกิจควรเชื่อมโยงเข้าหา 3 กลุ่มธุรกิจดังต่อไปนี้ เพื่อช่วยให้เกิดผลดีมากที่สุด
- ธุรกิจท่องเที่ยว ซึ่งเป็นอุตสาหกรรมสำคัญของภาครัฐที่เตรียมผลักดันมากขึ้นอีก เนื่องด้วยเศรษฐกิจทั่วโลกไม่ดีนัก ขนาดของกระเป๋าเงินจึงเล็กลงตาม นักท่องเที่ยวทั่วโลกจะเลือกจุดหมายปลายทางที่ดี มีความคุ้มค่า และราคาไม่สูงเกินไปนัก ซึ่งเมืองไทยตอบโจทย์ในเรื่องดังกล่าวโดยตรง
- ธุรกิจสุขภาพ ทั้งกลุ่ม Wellness, Prevention และ Recovery มีการศึกษาพบว่า ปี 2024 นี้จะเป็นปีที่ Health is the new wealth เนื่องจากโควิด 19 ผ่านไป ก็มีโรคอื่น ๆ ระบาดขึ้นตามมา เช่น ไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ A และ B เป็นต้น ดังนั้นเรื่องสุขภาพจะเป็นสิ่งที่ผู้คนให้ความสำคัญมากขึ้นอีก ในทุกธุรกิจ ควรเสริมเรื่องสุขภาพเพิ่มเข้าไป อ.เอกก์ให้ตัวอย่างธุรกิจผ้าย้อมครามที่สกลนคร ที่นอกจากจะมีสีสันสวยงามแล้ว ยังนำเสนอคุณสมบัติที่ป้องกัน UV ได้ถึง 95 เปอร์เซ็นต์ ช่วยลดรอยเหี่ยวย่น ลดอันตรายจากมะเร็งผิวหนังที่เกิดจากรังสี UV ด้วย
- ธุรกิจเทคโนโลยี จะยังคงเป็นดาวเด่นต่อ โดยมี 3 เทคโนโลยีที่มีความสำคัญและน่าจับตามอง ได้แก่ 1. AI ปัญญาประดิษฐ์ 2. IoT (Internet of Things) เช่น สินค้าแบรนด์ Xiaomi ที่เชื่อมต่ออินเทอร์เน็ตได้ ไม่ว่าจะเป็นแปรงสีฟัน เครื่องวัดอุณหภูมิ เครื่องชั่งน้ำหนัก ที่ทำให้ผู้คนสะดวกสบายและเก็บข้อมูลได้ง่ายขึ้น และ 3. Robotics จะเป็นตัวนำในธุรกิจกลุ่มนี้
การตลาดต้องตรงเป้าหมายและใช้ทุนให้น้อยที่สุด
ในช่วงเวลาแบบนี้กลยุทธ์การตลาดแบบ Precision Marketing หรือการตลาดแบบเจาะจง ที่ตรงจุด ตรงใจ คือทางออก หากแต่ไม่ใช่ทั้งหมด เพราะนอกจากตรงจุดแล้ว ธุรกิจยังต้องนำแนวทาง Low-cost Marketing มาลดต้นทุนทางการตลาดให้ได้มากที่สุด
ในปัจจุบันมีเครื่องมือทางการตลาดใหม่ ๆ เกิดขึ้นมากมาย นักการตลาดต้องตั้งวัตถุประสงค์เอาไว้ และต้องหาเครื่องมือใหม่ที่ทำให้ไปถึงวัตถุประสงค์นั้นในต้นทุนที่ต่ำที่สุดเท่าที่จะทำได้ เช่น การใช้ AI มาช่วยในเรื่องการทำการตลาด อย่างเอสเอ็มอีสามารถนำ AI Chatbot ที่มีความสามารถโต้ตอบได้เหมือนพนักงานที่เป็นคน มาใช้ในการตอบคำถามลูกค้า ลูกค้าสามารถสอบถาม และได้รับคำตอบที่ดี รวมถึงปิดการขายได้โดยที่ไม่ต้องไปตอบเอง สามารถขายสินค้าได้แม้กระทั่งเวลานอนและตื่นมารับเงินตอนเช้า ไม่ต้องจ้างคนราคาแพง หรือการใช้เครื่องมืออย่าง Midjourney ในการสร้างรูปภาพและสามารถนำมาใช้งานได้อย่างถูกกฎหมาย การใช้ Canva ในการออกแบบโปสเตอร์โฆษณาสินค้า รวมถึงใช้ Rytr.me ช่วยเขียน Caption ขายสินค้าที่น่าสนใจ เป็นต้น
สิ่งเหล่านี้คือตัวอย่างของเครื่องมือชั้นเยี่ยมที่ทุกธุรกิจสามารถเข้าถึงและนำมาประยุกต์ใช้ในการทำธุรกิจได้ทั้งสิ้น เพื่อช่วยลดต้นทุนทางการตลาดให้น้อยลงแต่ให้ผลเหมือนเดิม
จะรอดได้ต้องมี “ทักษะแบบปลาหมึกยักษ์”
อ.เอกก์ได้เปรียบเทียบระหว่างแนวคิดขององค์กรกับทักษะแบบปลาหมึกยักษ์ สิ่งมีชีวิตดึกดำบรรพ์ที่อยู่บนโลกมายาวนาน ข้ามผ่านการสูญพันธุ์มาได้ทุกครั้งมีสมองขนาดใหญ่ และสามารถปรับเปลี่ยนร่างกายให้กลมกลืนไปกับก้อนหินหรือปะการัง นับเป็นสิ่งมีชีวิตที่เปลี่ยนแปลงตัวเองได้ดีและรวดเร็ว ฉะนั้นปี 2024 จะเป็นปีที่ธุรกิจต้องปรับตัวอย่างรวดเร็วและใช้สมองเยอะมากถึงจะอยู่รอดได้ โดยมีแนวคิดสำคัญ 5 ข้อด้วยกั